Hagia Sophia

In de Turkse stad Istanbul staat de koepelkerk Hagia Sophia wat ‘heilige wijsheid’ betekent. In de Byzantijnse tijds was dit de meest belangrijke kerk van Istanbul. Later hebben ze er een moskee van gemaakt en tegenwoordig is het een museum.

Ontstaan van de kerk

In 360 na Christus werd de Christelijk-Orthodoxe kerk gewijd. Helaas is deze kerk 40 jaar later volledig verwoest door brand. Ze hebben de kerk in 416 getracht te restaureren echter hebben ze later toch besloten de kerk af te breken. Uiteindelijk is de kerk pas weer in 532 na Christus opnieuw gebouwd op aanvraag van Justinianus I (keizer van Byzantium van 527-565). Justianianus wilde graag een kerk die het middelpunt van zijn rijk moest worden. De bouw van de kerk duurde vijf jaar en werd in gebruik genomen in 537. In 557 ontstond er echter een aardbeving waardoor de koepel van de kerk instortte. Deze moest opnieuw gebouwd worden. Pas in 562 hebben ze de koepel vervangen en de zijmuren verstevigd om op deze manier een instorting te voorkomen. Dit heeft helaas niet mogen baten want hierna is de koepel nog twee keer ingestort namelijk in 989 en in 1346. 

Koepel

De koepel zoals deze nu te zien is heeft een hoogte van 65 meter en een doorsnee van 31 meter. De koepel rust op vier pijlers die aan de bovenzijde met vier bogen bevestigd zijn. Het lijkt alsof de koepel los boven de hoofden van de gelovigen zweeft. Dit hebben ze opzettelijk gedaan door 40 ribben en venster te plaatsen voordat de koepel geplaatst werd. De koepel heeft een gouden kleur, wat het oneindige en het onaardse betekent.

Geen kerk maar een moskee

Toen in 1453 de Turken Constantinopel overnamen werd de kerk omgetoverd tot een moskee. Er stonden natuurlijk over kruizen op welke vervangen moesten worden want dit stond symbool voor het Christendom. Alle kruizen werden vervangen door een halve maan en de mozaïeken en andere kerkelijke afbeeldingen zijn destijds overgekalkt door de Ottomanen. Ook hebben ze vier minaretten, een gebedsnis en sultansloge geplaatst. In 1839 is de Hagia Sophia volledig gerenoveerd. Dit duurde maar liefst 9 jaar, in 1848 was de verbouwing klaar. 

Museum

In 1934 heeft Mustafa Kemal Atatürk er voor gekozen om de Hagia Sophia niet langer meer te gebruiken als moskee, maar er een museum van te maken. De door de Ottomanen bedekte oude mozaïeken zijn destijds weer zichtbaar gemaakt voor het publiek zoals een afbeelding van de heilige Johannes Chrysostomos. De Arabische geschriften overheersen nog wel steeds, het zal dan ook altijd meer een moskee lijken dan een kerk. Sinds 1985 is dit prachtige gebouw opgenomen door UNESCO in het werelderfgoedlijst. Jaarlijks komen hier zo’n twee miljoen bezoekers op af. En hiermee de een van de meest bezochte bezienswaardigheid van Istanbul. 

Van museum weer terug naar moskee?

Nu is het een museum maar er zijn toch veel mensen die de Hagia Sophia liever terug zouden willen als een moskee. November 2013 is er door Yusuf Halaçoglu (MHP-politicus) een wetsvoorstel ingediend met deze strekking. Uiteraard is niet iedereen het hier mee eens en zijn er veel tegenstanders. Het blijft dan ook nog even in het midden of het een museum blijft, of toch weer een moskee wordt.